Algemeen
Digitale camera
Camera kopen

Objectieven
Teleobjectieven
Groothoeklens

Achtergrond
Smalfilm op DVD
Beeldverhouding
ISO waarde
Resolutie van foto's
Scannen digitaliseren

Toebehoren
Diascanner test
 
 
Canon 35 mm groothoeklens
Snel 35mm groothoeklens. Met een minimum scherpstelafstand van slechts 25 cm kunt u voorwerpen dicht benaderen, waarbij toch een natuurlijk groothoek effect wordt verkregen.
 
Canon groothoek objectief
De EF17-40mm f/4L USM is een lichtgewicht groothoek Canon EF zoomobjectief. Dit objectief is ideaal voor digitale EOS SLR camera's met een conversiefactor voor de brandpuntsafstand van meer dan 1.
 
Canon EF 28 - 80 zoomobjectief groothoek
Dit is een EF 28-80 1:3.5-5.6 II zoomobjectief. Een compact, lichtgewicht, standaard groothoek-zoomobjectief.

Constructie groothoeklenzen

Objectief van Nikon, de Nikkor f2,8/24 mm

Groothoeklens - groothoekobjectief

Groothoekobjectieven - groothoeklens

Grote beeldhoek

Zoals de naam aangeeft, is de beeldhoek van groothoek-objectieven groter – en dus de brandpuntsafstand kleiner – dan die van standaardobjectieven. De korte brandpunts-afstand brengt een grote dieptescherpte met zich mee.

Perspectief

Verder is het perspectief van een groothoekobjectief zodanig, dat alleen dichtbij gelegen voorwerpen groot worden afgebeeld, terwijl objecten op een iets grotere afstand van de camera al veel kleiner worden weergegeven. Dit gaat met ernstige vertekening gepaard.

Wordt bijvoorbeeld een gezicht van dichtbij gefotografeerd, dan zal de neus, die zich immers het dichts bij de lens bevindt, veel te groot worden afgebeeld en het gezicht zelf veel te smal.

Nut groothoekobjectieven

Dat neemt niet weg dat groothoekobjectieven in talrijke situaties goed van pas komen, onder meer als er grote dieptescherpte wordt verlangd. Maar ook als er snel gewerkt moet worden en nauwkeurig scherpstellen niet mogelijk is. Ook is een groothoeklens zinvol als er behoefte aan een grote beeldhoek bestaat, bijvoorbeeld bij het fotograferen in kleine ruimten of van grote voorwerpen.

Standaardobjectief

Net als de teleobjectieven kunnen de groothoeklenzen afhankelijk van de brandpuntsafstand in verschillende groepen worden verdeeld. Op kleinbeeld geldt een 35 mm objectief als een matige groothoek. De beeldhoek bedraagt 62 graden. Dat is weliswaar aanzienlijk meer dan de 46 graden van een 50 mm standaardobjectief, maar van een spectaculair grote beeldhoek is geen sprake. Sommige fotografen beschouwen de 35 mm als standaardobjectief, het aangewezen objectief voor algemeen gebruik. Deze opvatting wordt door fabrikanten van compacte kleinbeeldcamera’s gedeeld.

Extreme groothoeken

Echte groothoeklenzen voor kleinbeeld hebben een brandpuntsafstand van 28 mm (beeldhoek 74 graden), 24 mm (84 graden) of 20 mm (94 graden). Een supergroothoek, ook wel extreme groothoek genoemd, heeft een beeldhoek van 100 graden of enkele tientallen graden meer. Tot deze categorie behoort het 15 mm objectief, dat een beeldhoek van 110 graden diagonaal bestrijkt. Sommigen leggen de grenzen anders en rekenen reeds de 24 mm tot de extreme groothoeken.

Fisheye-objectieven

De laatste categorie bestaat uit objectieven met een beeldhoek van 180 graden of meer. De ogen van vissen hebben een dergelijke beeldhoek en daarom spreekt men hierbij van fisheye-objectieven. De afbeelding kan op twee verschillende manieren geschieden, namelijk beeldvullend of in een cirkel met een doorsnee van ca 23 mm, die dus net in het kleinbeeldformaat past. In het eerste geval is er sprake van orthografische projectie, in het laatste van equidistant-projectie. De brandpuntsafstand is respectievelijk 15-10 mm en ca. 8 mm. De beeldhoek van het cirkelvormige beeld kan zelfs de 180 graden overtreffen.
Achterom kijken
De Fisheye-Nikkor f 2,8/6 mm van Nikon heeft een beeldhoek van 220 graden en dit betekent dat het objectief als het ware een beetje achterom kijkt. De camera moet op een ongebruikelijke manier worden gehanteerd om te voorkomen dat niet alleen de voeten, maar zelfs een aanzienlijk deel van het lichaam van de fotograaf op de foto komen.

Speciale effecten bij groothoeklens

De eerste fisheye-objectieven kwamen aan het einde van de jaren zestig op de markt en werden toen een tijdlang gretig gebruikt door fotografen die een ongekend effect beoogden. Dat effect is inmiddels wel bekend, zodat fisheye-objectieven uit de mode zijn geraakt. Ze vinden echter nog wel industriële toepassingen, onder meer voor bewaking. Toch mag niet onvermeld blijven dat het fisheye-objectief in technisch opzicht een zeer belangrijke doorbraak vormde.

Constructie groothoekobjectieven

De constructie van groothoekobjectieven verdient bijzondere aandacht. Door de kromming van de lenzen te vergroten, neemt de beeldhoek toe. Zo kan van een Tessar-type een matige groothoeklens worden gemaakt. Voorbeelden hiervan zijn de Leitz Elmar f 3,5/35 mm en de f2,8/35 mm Nikon lens. In de praktijk is de f 2,8 wel wat veel gevergd van een dergelijke constructie.

Aanmerkelijk betere resultaten worden bij een al dan niet symmetrische Gauss type bereikt. (figuur 3.8) Deze constructie zal men echter voornamelijk op objectieven voor technische camera’s en nooit op die voor kleinbeeld- of middenformaat spiegelreflexen aantreffen. De reden is niet dat er iets aan de constructie mankeert, maar dat er eenvoudig geen ruimte voor is. In een spiegelreflex moet de spiegel immers voor het ogenblik van opname opklappen, maar gezien de brandpuntsafstand zou elke groothoeklens zich zo dicht bij het opnamevlak moeten bevinden, dat het de spiegel in de weg staat. Zo er al ruimte voor de spiegel overblijft, zou hij maar één keer kunnen opklappen en daarbij tegen het objectief te pletter slaan. En dat kan nooit de bedoeling zijn.

Omgekeerde teleconstructie

In het voorgaande werd melding gemaakt van de teleconstructie, waarbij objectieven korter waren dan op grond van hun brandpuntsafstand mocht worden verwacht. De oplossing van het hierboven opgeworpen probleem is op dezelfde manier bereikt, namelijk door groothoekobjectieven zo te construeren dat de eigenlijke brandpuntsafstand langer is dan de effectieve en beeldvormende. Dit wordt de omgekeerde teleconstructie of retrofocus-constructie genoemd.

Frontlens

Als voorbeeld is een frontlens gekozen, die in figuur 3.9 is afgebeeld.

Opvallend en kenmerkend is de grote convexconcave (bol-holle) frontlens, die de lichtstralen als het ware verzamelt. De lichtstralen worden eerst sterk gebundeld, daarna gespreid en opnieuw maar minder sterk gebundeld, wat wezenlijk voor de retrofocale constructie is. Het fisheye-objectief heeft een verwante constructie (figuur 3.10), al heeft de frontlens hier een nog veel sterker verzamelend karakter. De sterke kromming van deze frontlens maakt het gebruik van filters op de gebruikelijke plaats, vóór het objectief, onmogelijk. Er zijn dan ook enkele filters in het objectief ingebouwd.

In figuur 3.10 is het filter gearceerd aangegeven.

 

Grote lichtsterkte van groothoeklens

Een grote lichtsterkte is bij groothoek-objectieven wel te verwezenlijken, maar dat maakt de constructie nogal prijzig en deze kosten worden de koper natuurlijk doorberekend. Verscheidene fabrikanten leveren dan ook objectieven van dezelfde brandpuntsafstand in verschillende lichtsterkten.

Een 28 mm groothoekobjectief van Nikon bijvoorbeeld is leverbaar in drie lichtsterkten en dito prijsklassen, namelijk f 3,5, f 2,8 en f 2. Voor een 24 mm groothoek van Canon kan worden gekozen tussen f 2,8, f 2 en f 1,4 als grootste opening. Voor het laatste objectief is gebruik gemaakt van een a-sferische lens, een element dat geen gelijkmatige kromming vertoont, maar in doorsnee op een golf lijkt. Zo’n element is moeilijk te produceren en dat moet worden betaald. Daar staat tegenover dat het a-sferische element de correctie van sferische aberratie vergemakkelijkt en daardoor zowel een hoge kwaliteit als een grote lichtsterkte mogelijk maakt.

A-sferische elementen

A-sferische elementen worden overigens ook in standaard-objectieven en matige tele-objectieven toegepast. Bijzondere vermelding verdienen groothoekobjectieven met bepaalde verstelmogelijkheden, zoals de f 2,8/35 mm PC-Nikkor van Nikon en de TS 2,8/35 mm van Canon. Het zijn gewone, retrofocale groothoeken, bedoeld voor kleinbeeldspiegelreflexen, maar dank zij de verstelmogelijkheden – kanteling en verschuiving van de optische as – kunnen met de kleinbeeldcamera effecten worden bereikt die voor de introductie van deze objectieven aan technische camera’s waren voorbehouden. Zo kan nu worden voorkomen dat gebouwen de indruk maken achterover te vallen.

Kijk ook eens op het overzicht met Tamron lenzen.

Landschappen en natuur

Groothoeklenzen worden vaak gebruikt bij landschapsfotografie. Een algemeen artikel over landschappen treft u aan op de fotografie site met tips voor beginners en gevorderen. Deze site bevat meer dan 200 artikelen over fotografie en het gebruik van de digitale camera.

Cursus fotografie

Wil je meer weten over fotografie, dan kun je de fotografie cursus doornemen. Je krijgt allerlei tips over thema's als belichting, compositie, gebruik van lenzen enzovoort. Daarnaast is er een speciale cursus natuurfotografie beschikbaar. In die cursus staan specifieke tips voor als je in de natuur wilt fotograferen.

Foto op canvas: waarop let je?

Heb je een passie voor natuurfotografie? Heb je al veel mooie foto’s gemaakt? Dan is het een leuk idee om je mooiste werk op canvas te zetten als wanddecoratie. Jouw foto’s hebben voor jou een speciale waarde. Of misschien kun je iemand anders blij maken door een foto op canvas cadeau te doen. In dit artikel krijg je een aantal tips voor een foto op canvas.






Meer over dit onderwerp

Birdpix kalender 2011Vogelfotografie kalender Birdpix 2011 bestellen
3D foto app3D Photo Creator - 3D foto app voor iPhone en iPad
Fotoalbum makenFotoboek of fotoalbum maken - tips voor mooie fotoalbums